by Soru: Kahverengi gözlü anne ile babanın mavi gözlü çocukları olabilirken, mavi gözlü bir anne ile babanın kahverengi gözlü çocukları neden olamaz?
Tek Karakter Çaprazlamaları
Karakterlerimizin biri anneden diğeri babadan gelen iki gen tarafından kodlandığını Kalıtım – Temel Kavramlar isimli konumuzda değinmiştik ayrıca bu konuda baskın karakterlerin canlılarda daha fazla göründüğünü ifade etmiştik. Harfler ile gösterdiğimiz bu karakterlerimizin anne ve babadan bizlere nasıl geçtiğini görelim.
Mendel, genetik üzerine çalışmalar yapmış bir bilim insanıdır. Bulunduğu yerde yetişen bezelyeler üzerinde araştırma ve çalışmalar yaparak genetiğin temellerini kurmuştur. Araştırmalarının sonucunda yeni bireyin bireyin genotip olasılığını çaprazlama yöntemi ile hesaplamaya çalışmıştır.
Mendel’in çalışmalarında bezelye bitkisini seçmesinin nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkündür;
- Bezelye, çabuk yetişebilen bir bitkidir. Bu sebeple kısa sürede bir kaç defa ürün almak mümkündür
- Bezelye bitkisinin sahip olduğu özellikler çok fazladır.
- Taç yaprakları büyük olduğu için dış döllenmeye karşı korunaklıdır.
Bu nedenlerden ötürü Mendel, bezelye bitkisi üzerine çalışmalar yapmış ve elde ettiği sonuçları kitabında yayınlayarak kalıtımın temellerini atmıştır.
Mendel’in Çalışmaları
Mendel’in yaptığı çalışmayı şöyle özetlemek mümkündür.
1 
2 
3 
4
- Önce saf sarı bezelyeleri kendi aralarında tozlaştırır ve tüm bezelyelerin sarı olduğunu görür,
- Ardından saf yeşil bezelyeleri kendi aralarında tozlaştırdığında elde ettiği tüm bezelyeler yeşildir.
- Saf yeşil bezelyeleri ve saf sarı bezelyeleri kendi aralarında tozlaştırdığında ise elde ettiği tüm bezelyeler sarı renkli olmuştur (Bu durum sarı rengin baskın olduğunu göstermektedir)
- Son çalışmasında elde ettiği melez sarı bezelyeleri kendi aralarında tozlaştırdığında ise yeni bireylerin bir kısmının yeşil olduğunu görür.
Mendel, çalışma sonucunda şu sonuçlara ulaştı;
- Saf karakterlerin çaprazlanması sonucunda meydana gelen tüm karakterler saftır
- Saf baskın ve saf çekinik karakterlerin çaprazlanması snucunda meydana gelen tüm bireyler melezdir
- Baskın karakterler özelliklerini her zaman ortaya çıkarır
- İki melez karakterin çaprazlanması sonucu çekinik özellikler ortaya çıkabilir
Bu sonuçları çaprazlama işlemi ile açıklamaya çalışalım.
Aşağıda saf sarı (SS) ve saf yeşil (ss) iki bezelyenin çaprazlamasını görülmektedir:
Giriş kısmında sorduğumuz soruya dönecek olursak melez kahverengi gözlü bir anne ile yine melez kahverengi gözlü bir babanın mavi gözlü çocuklarının olması mümkündür.
Aşağıdaki çaprazlama olayına dikkatlice bakalım.
Fakat mavi gözlü bir anne ile mavi gözlü bir babanın kahverengi gözlü çocukları olamaz çünkü mavi çekinik bir gendir anne ve baba mavi gözlü oldukları için genlerinde yalnızca mavi göz rengine ait gen vardır kahverengi göz rengine ait gen yoktur. Bu nedenle çocukta da kahverengi göz geni olmayacağı için çocuk asla kahverengi gözlü olamaz
Kalıtım 2 - Mendelin Çalışmaları ve Çaprazlama
Boşluk doldurma
279 6
Mendelin Çalışmaları ve Çaprazlama
Test
79 1
