Uzak diyarların birinde zayıflığı ile bilinen bir çoban yaşarmış. Bu çobanı “Zayıf Çobancık” diye çağırırmış herkes.
Bu durumuna çok üzülürmüş Zayıf Çobancık.
Bu nedenle hep “Keşke biraz daha kilolu olsaydım” diye düşünür dururmuş.
Zayıf olması o kadar yer etmiş ki kendisinde, her şey ile kendisini karşılaştırır olmuş hatta bir gün otlattığı semiz koyuna bakarak “Şu koyun bile benden daha kilolu” demekten kendini alamamış.
İşte o an olmayacak şey oluvermiş!
Koyun başını kaldırıp “Nazar etme ne olur dengeli beslen senin de olur” demiş!
Tabi bizim Zayıf Çobancık koyunca bilmediği için anlamamış koyunun ne dediğini fakat, koyun öylesine manalı bakmış ki bu durum Zayıf Çobancık’ın dikkatini çekmiş.
Sonra kendi kendine sanki şu koyun bana “Nazar etme ne olur ot ye senin de olur!” diyor gibi bakıyor demiş.
ve vardır bunda bir şey diyerek koyun gibi otlamaya başlamış. Yemiş, yemiş, yemiş….
derken aniden karnına bir ağrı girivermiş.
Ağrı arttıkça artıyormuş. Zayıf Çobancık karnını ovuşturarak “Ah karnııım!” diyerek inlemeye başlamış
Olan biteni izleyen koyun yine dile gelmiş.
“Be hey gafil! Bilmez misin ki her canlı farklı şekilde beslenir. Unutma kılavuzu koyun olanın eli karnından inmezmiş!” demiş.
Yediği otların etkisiyle koyuncayı anlayan Zayıf Çobancık bu defa koyunun söylediklerini çok iyi anlamış ve “unutmam” diyerek beslenmesine dikkat edeceğine söz vermiş.
Ardından sonsuza kadar zayıf yaşamış 🙂
Besin Zinciri
Canlılar farklı şekilde beslenirler. Bazı canlılar bitkilerle beslenirken, bazıları bitkiler ile beslenen canlılar ile beslenirler. Canlıların beslenme ilişkisini gösteren tek sıralı yapıya besin zinciri denir.
Aşağıdaki besin zincirini inceleyelim:
Çekirge bitki ile beslenirken, kurbağa çekirgeyi besin olarak kullanır. Yılanın besini kurbağadır, Şahin ise yılan ile beslenir.
İşte Bitki –> Çekirge –> Kurbağa –> Yılan –> Şahin şeklinde gösterilen beslenme ilişkisi besin zinciri olarak tanımlanır.
Besin zinciri sıra sende
Tabi besin zinciri örneğini arttırmak mümkündür mesela aşağıdaki örnek de bir besin zincirini oluşturur.
Dikkat ettiniz mi? Bitki ile hem çekirge hem de sinek beslenmektedir. Peki iki besin zincirini birleştirirsek ne olur?
Işte burada bilmemiz gereken bir kavram daha ortaya çıkıyor: Besin ağı!
Besin ağı
Baykuş hem kurbağa ile hem de yılan ile beslenebilir, aynı zaman da kurbağa hem sinek ile hem de çekirge ile beslenebilir. İşte canlıların bu şekilde beslenmesini gösteren karışık yapıya Besin Ağı adını veriyoruz. Besin ağı birden fazla besin zincirinden meydana gelmektedir.
Bu nedenle besin ağının da ilk halkasını üreticiler oluşturmaktadır. Yani üreticiler olmadan ne besin zinciri yazılabilir ne de besin ağı.
Üreticilerden sonraki halkada üreticiler ile beslenen canlılar yer alır bunlara otçullar da denir. Son halkayı otçul hayvanları besin olarak kullanan etçiller işgal eder.
Bu durumu şekil üzerinde gösterelim;
Üreticiler
Kendi besinlerini kendi yapabilen canlılardır. Yeşil bitkiler, mavi-yeşil algler ve siyanobakteriler bu grupta yer almaktadır.
Cevap tabi ki hayır olur. Çünkü üreticiler güneş ışığını doğrudan kullanarak besin üretir.
Arılar fotosentez yapamaz ya da güneş ışığını doğrudan kullanamaz bu nedenle arılar üretici değil, tüketicidirler!
Tüketiciler
Güneş ışığını doğrudan kullanamayan tüm canlıları kapsar.
Hayvanlar, bazı bakteriler, ayrıştırıcılar bu grupta yer alırlar. Bunlar, besin zincirinin ikinci ve sonraki halkasını meydana getirirler.
Besin zinciri sıra sende
Tüketiciler;
- Otçullar,
- Etçiller,
- Ayrıştırıcılar ve
- Hepçiller
olarak dört gruba ayrılır.
a. Otçullar
Yalnızca bitkiler ile beslenen hayvanlardır. İnek, keçi bu grupta yer alır.
b. Etçiller
Otçul hayvanlarla beslenen canlılardır. Kedi, atmaca, timsah bunlara örnek gösterilebilir.
c. Hepçiller
Hem bitki ile hem de et ile beslenen canlılar hepçiller olarak adlandırılır.
Insanlar, ayı, maymun bu grupta yer alır.