by 
Kadir çok yorulmuştu ayrıca sıcak iyice bunaltıyordu.
Tabi başaramaz!
Oltanın ucunda balık yerine bir küp durmaktadır. Büyük bir şaşkınlık yaşayan Kadir, bir süre sonra kendine gelir ve “Zengiin oldum” diyerek göbek atmaya başlar.
Üzgün ve şaşkın bir şekilde kağıda elini uzatır ve yazılanı okumaya başlar
Çıkrık
Güzel atalarımız kuyudan su çekerken bir sistem geliştirmişlerdi. Bir silindirin ucuna taktıkları kol sayesinde az kuvvet harcayarak suyu kuyudan çekmeyi başardılar. Çıkrık denilen bu sistemi bir çok alanda da kullandılar. Aşağıda çıkrık’ın bir modeli ve şeması yer almaktadır.
Çıkrıkta kuvvet kolu (R) arttıkça uygulanan kuvvet azalır buna karşın kolu çevirdiğimizde alınan yol aynı oranda artar. Ayrıca çıkrıkta kuvvet kolu, yük kolundan her zaman uzun olduğundan her durumda kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.
Örnek:
| Yukarıda yük kolları eşit fakat kuvvet kolları farklı uzunlukta üç adet çıkrık verilmiştir. Bu çıkrıklar için aşağıda verilenlerden hangisi yada hangileri doğru bir ifadedir? 1- Yük kolları eşit olduğundan üç çıkrıkta da kuvvet kazancı eşittir 2- Kuvvet kazancı, kuvvet kolu ile ters orantılıdır. Bu nedenle kuvvet kazancı B > A > C şeklindedir 3- En fazla kuvvet kazancı C çıkrığındadır 4- En az yol kaybı B çıkrığında yaşanmıştır |
| A) 1 ve 2 B) Yalnız 3 C) 3 ve 4 D) 1, 2, 3 ve 4 |
Çözüm:
Kuvvet kolu ile kuvvet kazancı doğru orantılıdır. Yani uzun kuvvet koluna sahip basit makinelerde kuvvetten kazanç, yoldan kayıp yaşanır. Çıkrıklara baktığımızda en uzun kuvvet kolunu C çıkrığında, en kısa kuvvet kolunu ise B çıkrığında olduğunu görmekteyiz o halde kuvvet kazancı C > A > B şeklinde olur.
Bu durumda doğru olan ifadeler 3 ve 4. ifadelerdir.
Özetle
- Çıkrıklar, bir silindir ve koldan meydana gelen basit makinelerdir
- Kuvvet kolu, yük kolundan her zaman uzun olduğundan çıkrıklarda her durumda kuvvetten kazanç, yoldan kayıp vardır.
- Çıkrıklar; balık oltalarında, kuyularda su çekmede, eskiden yün ya da ip eğirmede kullanılır
Basit Makineler - Çıkrık
Boşluk doldurma
178 3
Basit Makineler - Çıkrık
Test
222 3
