Düşünelim!
Üzüm gibi meyveler bu kadar güzel tadı nasıl alıyor dersiniz? Bitkilerin susuz yaşayamayacağını hepimiz biliriz peki ya bitkiler suyu niçin kullanırlar? Hadi bunu öğrenelim!
Fotosentez
Bitkiler kökleri sayesinde topraktan suyu alırken, yaprakları ile havadan karbondioksit (CO2) alır. Bu aldıklarını güneş ışığı yardımıyla birleştirerek kendileri için besin üretirler.
Bu olay Fotosentez olarak bilinir.
Burada Foto, ışık anlamına; sentez ise birleştirme anlamına gelmektedir. Yani Fotosenteze "ışıkla birleştir" de denilebilir.
Fotosentez;
Bitkilerin topraktan aldıkları su ile havadan aldıkları karbondioksidi güneş ışığında birleştirip besin ve oksijen yapma olayıdır!
Fotosentez olayı sonucunda bitkinin ürettiği besin; meyvelerin tatlı, acı veya ekşi olmasını sağlar. Diğer bir deyişle, üzümü tatlı kılan şey fotosentezdir!
Bizi üreticilere bağımlı kılan şey de yine fotosentezdir!
Fotosentez Alıştırma
Fotosentez sonucunda üretilen bir ürün
Fotosentez Nelere Bağlıdır?
Fotosentezin ışık yardımıyla meydana geldiğine değindik peki diğer etmenler nelerdir?
Fotosentez su, belli bir sıcaklık ve karbondioksit olmadan da meydana gelemez!
Bu cümle şu şekilde de ifade edilebilir;
Fotosentez,
- Karbondioksitin olmadığı,
- Işığın olmadığı,
- Suyun olmadığı veya
- Belirli bir sıcaklık aralığına sahip olmayan ortamlarda meydana gelmez.
Bu etmenlerin yeterli seviyelerde olması fotosentezin hızı açısından önemlidir.
Örneğin fotosentez ışığın az olduğu ortamlarda az, yeterli olduğu ortamlarda ise fazladır.
- Işık ve CO2 miktarının bir noktaya kadar fotosentez hızı üzerinde arttırıcı bir etkisi olduğunu ama bir noktadan sonra artık bunların miktarı arttırılırsa bile fotosentez hızının artmadığını görmekteyiz,
- Su miktarı ile fotosentez hızı arasında belirli bir miktara kadar doğru bir orantı olduğu söylenebilir fakat suyun aşırı verilmesi fotosentez hızını düşürebilmektedir
- Sıcaklık diğerlerinden farklı olarak belirli aralıklarda fotosentez hızının yükselmesini sağlarken, düşük ve yüksek değerler bu hızı azaltmaktadır.
Özetle
- Fotosentez; üreticilerin karbondioksit ve suyun güneş ışığı yardımıyla birleştirip besin ve oksijen elde edilmesi işlemidir
- Fotosentez; karbondioksit, ışık, sıcaklık ve su gibi etmenlere bağlıdır
- Su, CO2 ve ışık belirli bir noktaya kadar fotosentez hızını arttırırken, bir noktadan sonra bunların değeri arttırılırsa bile fotosentez hızı değişmemektedir
- Düşük ve yüksek sıcaklıklarda fotosentez hızı az iken, orta sıcaklıklarda fotosentez hızı yüksektir.