by İnsan küçükken büyümek, büyüdüğünde de küçük kalmak ister. Mitoz konusuna geçmeden önce bu özlemini gerçekleştirmek isteyen birinin hikayesini aktaralım.
Fakat yine uçurtma uçurduğu bir gün önündeki küçük taşı fark etmeyen Memduh, büyük bir hızla yere düştü.
Aradan bir hafta geçmesine rağmen elindeki yara bir türlü iyileşmiyordu. Yara kabuk bağlamıştı fakat kabuğu hafifçe sıyırdığında altındaki yaranın ilk günkü gibi taze olduğunu görüyordu. Ters giden bir şey vardı!
Evet hücrelerin çoğalması büyümeyi sağlar ama vücudumuzun yenilenmesini de sağlar.
Mesela saçlarımızın uzaması, yeni kan hücrelerin meydana gelmesi gibi tüm olaylar hücrelerin çoğalmasına bağlıdır.” Memduh bunları duyunca ne kadar büyük bir hata yaptığının farkına vardı evet büyümeyecekti artık bu doğru ama, pek uzun süre yaşamayacaktı da!
Mitoz Bölünme
Canlıların her zaman aynı boyda kalmadıklarını, zaman geçtikçe büyüdüklerini görmekteyiz. Bununla beraber vücudumuzda hücrelerimiz sürekli olarak kendilerini yeniler. Hikayemizde de gördüğümüz gibi canlılarda ki bu değişimlerin temel nedeni hücrelerin çoğalmasıdır.
Hücreler çoğalınca kendilerine benzer yeni hücre oluşturur. Hücrelerimizin kendilerine benzer yeni hücreler oluşturmasına mitoz bölünme diyoruz. Mitoz bölünme sonucunda;
- Canlılar büyür veya gelişirler
- Ölmüş ya da hasar görmüş hücrelerin yerine yenileri üretilir
- Tek hücreli canlılar çoğalırlar
Bunların dışında mitoz bölünme bizler için hayati öneme sahip daha fazla yararları bulunmaktadır. Hepimiz yoğurdu severiz öyle değil mi? Yoğurdun meydana gelmesi mitoz bölünmeye bağlıdır. Mayalanma denilen bu olaya mitoz bölünme geçirerek çoğalan tek hücreli canlılar neden olmaktadır.
- Sütten yoğurt veya peynir oluşması
- Üzümden sirke meydana gelmesi
- Sebzelerin turşuya dönüşmesi
- Hamurun mayanlaması gibi tüm olaylar mitoz bölünme sonucunda oluşur.
Mitoz Bölünme Nasıl Meydana Gelir?
Mitoz bölünme iki evreden oluşur.
A- Hazırlık evresi:
Hücrenin bölünme geçirebilmesi için öncelikle belirli bir büyüklüğe ulaşması gerekir. Hazırlık evresi dediğimiz bu evrede hücre yeterli büyüklüğe ulaşır. Bu evrenin sonunda hücre artık bölünmeye hazırdır.
B- Çekirdek bölünmesi:
- Hazırlık evresinden sonra çekirdek zarı kaybolur,
- Kromotin iplikleri ve sentrozom önce kendini kopyalayarak iki katına çıkar
- Kromotin iplikleri kısalıp kalınlaşarak kromozomlara dönüşür.
- Kromozomlar hücrenin ortasına dizilir ve iğ iplikleri bu kromozomlara tutunarak onları kenarlara çeker.
Bitki hücresinde sentriyoller yoktur bu nedenle iğ iplikleri sentriyollere bağlı değildir!
C- Sitoplazma Bölünmesi:
Hayvan hücrelerinde sitoplazma boğumlama şeklinde bölünür fakat bitki hücrelerinde hücre duvarı çok sert olduğundan boğumlama görülmez, ara lamel ile hücre ikiye ayrılır.
Mitoz bölünme sonucunda;
- Kalıtsal özellikleri aynı iki hücre oluşur
- Kromozom sayısı sabit kalır
- 2n kromozomlu hücreden yine 2n kromozomlu hücre oluşur
One thought on “2- Mitoz Bölünme”