15. yy’da Semerkand şehrinde Ali adında uzaya çok meraklı bir çocuk yaşardı. Her akşam evinin yakınlarındaki ufak bir tepeye oturur berrak gökyüzünü uzun uzun izlerdi. O zamanlar fosil yakıt kullanılmadığı ve gereksiz ışıklandırma olmadığı için geceleri yıldızlar çok parlak görünürdü.
Bir gece Ali’nin babası Anka kuşunun masalını anlatıyordu. Masal, Bilal adında bir kahramanın yer altı dünyasından kurtulmak için Anka adında bir kuştan yardım almasını konu ediyordu.
Ali masala kendini öylesine kaptırmıştı ki sanki Anka’nın sırtına binen kendisiymiş gibiydi! O an içinden keşke bende böyle bir kuşa binsem ve yıldızlara doğru uçsam diye geçirdi.
Masaldan sonra odasına uyumaya geçti Ali. Bir ara gözlerini açtı bir de ne görsün! Dev bir kuşun sırtına oturmuş semaya doğru uçuyordu!
Anka, Ali’ye amacının O’na uzayı tanıttırmak olduğunu söyledi. Yolculuğun ilk aşamasını Dünya'mız ve onun uydusu Ay'ı tanımak oluşturuyordu. Görüntü muhteşemdi.
İnsan elinin değmediği her yer gerçekten çok güzeldir dedi Anka, ardından gelecekte insanların uzayı veya diğer gezegenleri nasıl kirleteceklerini anlatırken içini bir hüzün sardı.
İnsanların bilgiyi almadan önce eğitilmeleri çok önemliydi.
İnsanlar çok eski zamanlardan bu yana gökyüzünü, uzayı, yıldızları hep merak etmiştir. O zamanlar uzay ile ilgili bilgilerimiz çok sınırlıydı fakat zaman ilerledikçe insanların uzay hakkında bildikleri de genellikle artmıştır.
Özellikle İslam dünyasının büyük çalışmaları ve teleskobun icat edilmesi bu alandaki bilgi birikimine hız kazandırmış, sonraki zamanlarda uzaya araç veya insan yollamanın önünü açmıştır.
Uzay teknolojileri
Yapay uydular
Uydu, bir gezegenin etrafında dolanan cisimler için kullanılır. Ay, Io veya Titan uydulara örnek verilebilir.
Doğal uydu da denilen bu cisimler insanlar tarafından tasarlanmamıştır.
Yapay uydu ise, insan eliyle yapılmış ve gezegenlerin etrafına yerleştirilen araçlardır.
Mesela Hubble uzay teleskobu, Göktürk-1 ve Göktürk-2 gözlem araçları yapay uydulara örnek gösterilebilir.
İnsansız uzay araçlarıdır.
İnsanların her zaman uzaya gönderilmeleri mümkün olmamaktadır bu nedenle robotik uzay araçlarının önemi çok fazladır.
Mekik, iki yer arasında gidip-gelmek anlamında kullanılır.
Uzay mekikleri insanlı uzay araçlarıdır.
Şekildeki her nokta bir uzay sondasını temsil etmektedir.
Dünyamızın yörüngesinde yer alan uyduların sayısını gösteren resme bakalım.
Yörüngeye çeşitli amaçla yerleştirilen binlerce uydu mevcut. Bu uyduların bir çoğu ömürlerinin sonuna geldikleri için artık kullanılmamaktadır fakat buna rağmen halen yörüngede dolanmaya devam ediyorlar.
Yörüngede başıboş dolanan bu sondalar, diğer uzay araçlarına çarparak onları bozabilir ya da yerleşim yerlerine düşerek insan veya hayvanlara zarar verebilirler.
Bu tür olumsuz durumlarla karşılaşmamak için;
- Uzaya gönderilecek uydulara sınırlama getirilebilir,
- Ömrünü tamamlamış uyduların yere indirilmesi için çalışmalar başlatılabilir,
- Düşme işleminin güvenli bir biçimde sağlanması için insanlar bilinçlendirilebilir.
Uzay çalışmaları sonucu bulunan ve günlük hayatımızda da kullanılan bazı araçlar şunlardır.
a- İnce ekranlı televizyonlar: Uzay araçlarının yükünü hafifletmek amacıyla bulunmuştur çünkü diğer ekranlar çok ağır olduğu için uzay aracına fazladan bir yük oluyordu
b- Teflon tava: Teflon, neredeyse hiçbir madde ile etkileşime girmediği için bir çok farklı alanda kullanılmaktadır. Uzay araçlarında, uçakların parçalarında veya suyun sızmasını istemediğimiz yerlerde kullanıldığı gibi yaptığımız yemeklerle etkileşime girmediği için tavada da kullanılır.
