Bir etkinlik yapalım,
Ekinlik için kullanacağımız malzemeler:
- Limon
- Sirke
- Karbonat
- Saf su
- Çamaşır suyu
- Bir kaç tane Karalahana yaprağı
Öncelikle hazırladığımız karalahana yaprağını bir süre sıcak suda bekletelim böylece karalahana suyunu elde edebileceğiz. Elde ettiğimiz karalahana suyunu beş ayrı şişeye boşaltıp A, B, C, D ve E şeklinde isim verelim sonrasında aşağıdaki tabloyu çizelim.
Kullanılan malzemeler | Karalahana suyunda renk değişimi |
---|---|
Limon | |
Sirke | |
Karbonat | |
Saf su | |
Çamaşır suyu |
Ardından aşağıdaki çalışmaları yapalım
- A şişesine bir miktar limon sıkalım
- B şişesine sirke dökelim
- C şişesine biraz karbonat dökelim
- D şişesine saf su ekleyelim
- E şişeşine ise çamaşır suyundan az miktarda ekleyelim ve gözlemlerimizi yukarıdaki tabloya kaydedelim
Çalışmamızın sonuçları
Yukarıdaki gözlemlerimiz sonunda tablomuz şu şekilde olacaktır.
Kullanılan malzemeler | Karalahana suyunda renk değişimi |
---|---|
Limon | Su kırmızı – pembe renk aldı |
Sirke | Su kırmızı – pembe renk aldı |
Karbonat | Su mavi – yeşil renk aldı |
Saf su | Suda her hangi bir renk değişimi olmadı |
Çamaşır suyu | Su başlangıçta yeşil oldu sonra sarı renk aldı |
Etkinlik sonucunda bazı maddelerin karalahana suyunda pembe – kırmızı renk verirken, bazılarının mavi – yeşil renk verdiğini gördük. Bazı maddeler ise herhangi bir renk değişimine neden olmamıştır.
Asitler
Karalahana suyu ile kırmızı – pembe renk veren maddeler asit özelliği gösterir. Asit, Fransızca bir kelime olup ekşi anlamına gelmektedir (www.etimolojiturkce.com/kelime/asit). Tatları ekşi olan asitler, sulu çözeltilerin de ortama H+ iyonu veren maddeler olarak tanımlanırlar.
Asitlerin tatlarına bakmak tehlikeli sonuçlar doğurabilir bu nedenle tatlarına bakmamak gerekir!
Örnek:
- H2SO4 -> 2H+ + SO42-
- HCl -> H+ + Cl–
- HNO3 -> H+ + NO3–
dikkat edilirse verilen tüm asitlerin sulu çözeltileri ortama H+ iyonu vermiştir.
Özellikleri
- Asitlerin tatları ekşidir
- Bazlarla tepkimeye girerek tuz ve su oluştururlar
- Karalahana suyunda pembe – kırmızı renk verirler
- Mavi turnusol kağıdını kırmızıya boyarlar
- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir
- Yakıcı ve tahriş edicidirler
- Metaller ile tepkimeye girerek H2 gazı çıkışına neden olurlar
Asit Özelliği Gösteren Bazı Maddeler
Kimyasal Adı | Formülü | Yaygın Adı |
---|---|---|
Sülfürik Asit | H2SO4 | Zaç yağı |
Hidroklorik Asit | HCl | Tuz ruhu |
Nitrik Asit | HNO3 | Kezzap |
Sitrik Asit | C6H8O7 | Limon Asidi |
Asetik Asit | CH3COOH | Sirke Asidi |
Malik Asit | C4H6O5 | Elma Asidi |
Formik Asit | CH2O2 | Karınca Asidi |
Bazlar
Sulu çözeltilerinde ortama OH– (Hidroksit) iyonu veren maddelerdir. Yaptığımız etkinlikte Karalahana suyunda mavi-yeşil renk veren maddeler bazik özellik gösteren maddelerdir.
Örnek:
- KOH -> K+ + OH–
- Ca(OH)2 -> Ca2+ + 2OH–
Bazlar;
- Karalahana suyunda mavi-yeşil renk verirler
- Kırmızı turnusol kağıdını maviye boyarlar
- Genellikle temizlik malzemesi olarak kullanılırlar
- Sulu çözeltilerinde suya OH– iyonu verirler
- Asitlerle tepkimeye girerek tuz ve su oluşumuna neden olurlar
- Metal ve cam eşyalarda matlaşmaya neden olurlar
- Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir
Baz Özelliği Gösteren Bazı Maddeler
Kimyasal Adı | Formülü | Yaygın Adı |
---|---|---|
Sodyum Hidroksit | NaOH | Sud kostik |
Potasyum Hidroksit | KOH | Potas kostik |
Amonyak | NH3 | Amonyak |
Kalsiyum Hidroksit | Ca(OH)2 | Sönmüş kireç |
pH Metre

Maddelerin asidik ya da bazik değerlerini gösteren cetveldir. 0 – 14 arasında değer alır. pH metrenin özellikleri şunlardır;
- 0-7 arası maddenin asidik olduğunu gösterir. Sıfıra yaklaştıkça asidik özellik artar
- 7-14 maddenin bazik olduğunu gösterir. 14’e yaklaştıkça bazik özellik artar
- 7 maddenin nötr olduğunu gösterir. Asidik ya da bazik özellik göstermeyen maddelerin pH değeri 7’dir.
Asit Yağmurları
Havaya karışan bazı gazların atmosferdeki su ile tepkime oluşturarak asit şeklinde yer yüzüne inmesi sonucunda asit yağmurları meydana gelir. Asit yağmurları hava karışan kirleticiye ve karışma miktarına göre değişebilmektedir.
Aşağıda havaya karışan kirleticiler ve tepkime sonucunda oluşturdukları asit türü verilmiştir.
Kirletici | Oluşturduğu Asit Türü |
---|---|
NO2 (Azotdioksit) | HNO3 (Nitrik Asit – Kezzap) |
SO2 (Kükürtdioksit) | H2SO4 (Sülfürik Asit – Zaç yağı) |