Etkinlik yapalım!
Basit bir termometre yapımı
Malzemeler
- 1 adet kapaklı plastik bir su şişesi,
- 1 adet renksiz pipet,
- Biraz su,
- Oyun hamuru
1. Aşama
- Plastik şişenin kapağında bir delik açalım,
- Pipetimizi delikten geçirelim,
- Pipet ile kapak arasında kalan deliği oyun hamuru yardımı ile kapatalım
2. Aşama
- Gıda boyası ile renklendirdiğimiz suyu şişeye dolduralım,
- 1. aşamada yaptığımız kapağı şişeye takalım
Termometremiz hazır! Şimdi test edelim isterseniz.
Genişçe bir kabın içine sıcak su bırakalım. Ardından hazırladığımız termometreyi suya daldırıp bir süre gözlemleyelim.
Sıvının pipet içinde yükseldiğini göreceksiniz.
Genleşme
Maddeler küçük taneciklerden meydana gelirler. Maddeler ısıtıldıkları zaman bu tanecikler daha hızlı hareket ederler.
Taneciklerin hızlarındaki bu artış sayesinde maddelerin boylarında da uzama meydana gelir.
Isı alan maddelerin boylarının uzamasına genleşme adı verilir.
Genleşmeye örnek olarak;
- Sıcak havalarda topun şişmesi,
- Yazın kürek veya kazma gibi aletlerin saplarının gevşemesi,
- Isıtılan yemeğin bir süre sonra taşması,
- Yaz aylarında elektrik tellerinin sarkması
gösterilebilir.
Büzülme
Isıtılan maddelerin boylarında meydana gelen uzamaya genleşme denildiğini öğrendik. Bu maddeler ısı kaybettikleri zaman ise boyutlarında küçülme görülmektedir.
Isı veren maddelerde meydana gelen küçülmelere büzülme denilir.
Bütün maddeler ısı kaybedince büzülürken, su donduğu zaman genleşir.
Allah, suya bu özelliği vererek suyun üstten donmaya başlamasını sağlar ve su canlılarının buz tutarak ölmelerini, sıvı haldeki tüm suyun buz haline geçmesini engeller!
Günlük Yaşamda Genleşme ve Büzülmenin Etkileri
Hem genleşmenin hem de büzülmenin günlük hayatımızda bazı etkilerini görmek mümkündür. Bu etkilerin bazılarının olumsuz sonuçları nedeniyle bizler bazı önlemler almak zorunda kalabiliriz.
Örneğin tren rayları aralarına boşluk bırakılmadan döşenseydi yaz aylarında genleşmeden dolayı bu raylarda bükülme meydana gelecekti bu durum rayların şeklinin bozulmasına böylece kazalara neden olacaktı.
Isı Maddeleri Etkiler konu değerlendirme
Isının maddeler üzerindeki etkisini kutucuğa sürükleyiniz
Isı alan maddelerin hacim ve boylarında meydana gelen uzama
Isı veren maddelerin boylarında meydana gelen küçülme