Düşünelim
Sizce görsellerde verilen hangi cisimler hareket edebilir?
Dağdan aşağı doğru yuvarlanan kartopu, adamın ittiği alış veriş sepeti, ip yardımı ile çekilen kaya parçası hareket eder öyle değil mi?
Peki masa neden hareket etmez düşündünüz mü?
Kuvvet
Bir cismi hareket ettirmek istiyorsak o cisim üzerinde bir etki oluşturmak gerekiyor.
Örneğin, alışveriş sepetini hareket ettiren adam, sepet üzerinde bir etki oluşturuyor ardından bu etki altında sepet harekete geçiyor.
Masa dışındaki cisimlerde de aynı durum söz konusudur. Bu cisimler belli bir etkiye maruz kaldıkları için hareket ederler.
Fakat masa herhangi bir etki altında değildir. Bu nedenle hareket etmez.
İşte cisimleri hareket ettiren bu etkiye bizler kuvvet adını veriyoruz.
Acaba kuvvet, yalnızca duran cisimleri harekete geçiren etki midir?
Şekildeki kağıda bakalım. Kuvvetin etkisi altında nasıl bir değişim geçirdiğine dikkat edelim.
Fark ettiyseniz kuvvet, bu kağıdın şeklinde değişiklik meydana getirmiş onu uçağa dönüştürmüştür.
O halde kuvveti bizler;
Kuvvet; cisimleri hareket ettiren, hareketli cisimleri durduran veya yönünü ya da hızını değiştiren etkidir.
şeklinde tanımlayabiliriz.
Diğer bir deyişle kuvvet;
- Cisimleri hareket ettirir,
- Hareketli cisimleri durdurur,
- Hızlı cisimleri yavaşlatır,
- Yavaşlayan cisimleri hızlandırır,
- Cisimlerin şeklini değiştirir.
Kuvvet sınav
Resimlerde verilen hangi durumlarda kuvvet uygulanmıştır?
Cisimleri hareket ettiren, hareketli cisimleri durduran veya yönünü ya da hızını değiştiren etki
Kuvvet çeşitleri
Temas gerektirmeyen kuvvetler
Bir cismi hareket ettirmek için kuvvet uygulamak gerekir fakat hareket ettirmek amacıyla cisme temas etmek zorunda değiliz.
Cisimleri uzaktan bir etki ile de hareket ettirmek de mümkündür!
Bu tür kuvvetlere temas gerektirmeyen kuvvetler denilmektedir. Mıknatısın metalleri kendine doğru çekmesi, yer çekiminin cisimleri hareket ettirmesi bu tür kuvvetlere örnek gösterilebilir.
Temas gerektiren kuvvetler
Cisimler üzerinde etki oluşturmak için temas etmemiz gereken kuvvetlerdir.
- Arabayı itmek,
- Kızağımızı çekmek,
- Kapıyı kapatmak temas gerektiren kuvvetlere örnek gösterilebilir.
Kuvvetin ölçülmesi
Sınıfınızda en fazla kuvvet uygulayan kişiyi seçmenin birçok yolu olabilir.
Örneğin; kol güreşi, halat çekme veya ağırlık kaldırma bu yollardan bazılarıdır.
Sizce örnekte verilen yollar ile kimin ne kadar kuvvet uyguladığını öğrenebilir miyiz?
Bu mümkün değil! Çünkü bu şekilde bizler kimin daha fazla kuvvet uyguladığını biliriz ama ne kadar fazla kuvvet uyguladığını bilemeyiz.
Ama bunu öğrenmenin bir yolu var: DİNAMOMETRE!
Dinamometre
Dinamometre, kuvveti ölçmek amacıyla geliştirilmiş bir araçtır. Yayların esneklik özelliğinden faydalanılarak tasarlanmışlardır.
Esnek yay ne kadar fazla uzarsa dinamometreye asılan cismin ağırlığı o kadar büyük olur.
Kuvvet sınav
Dinamometre yapımında kullanabileceğimiz cisimleri işaretleyiniz.
Şekildeki dinamometrelere farklı ağırlıklar asılmıştır. En fazla ağırlığın asılı olduğu dinamometreyi seçiniz.
Kuvvetin birimi