Etkinlik yapalım
Malzemeler
- Biraz buz
- Termometre
- Süre ölçer
- Erlenmeyer
- Isıtıcı
Buzun ilk sıcaklığını ölçelim. Ölçümü yaptıktan sonra buzu behere yerleştirip 55 dakika boyunca ısıtalım.
5 dakikada bir sıcaklığı tekrar ölçelim. Ölçüm sonuçlarımızı aşağıdaki tabloya yazalım.
| Zaman | Sıcaklık | Durum |
|---|---|---|
| 0 | ||
| 5 | ||
| 10 | ||
| 15 | ||
| 30 | ||
| 45 | ||
| 50 | ||
Etkinlik sonucunda tablomuz şu şekilde olacaktır:
| Zaman | Sıcaklık | Durum |
|---|---|---|
| 0 | -10 | Katı |
| 5 | -3 | Katı |
| 10 | 0 | Katı + Sıvı (Erime başladı) |
| 15 | 0 | Katı + Sıvı |
| 30 | 0 | Katı + Sıvı (Erime bitti) |
| 45 | 45 | Sıvı |
| 50 | 80 | Sıvı |
| 55 | 100 | Sıvı + Gaz (Kaynama başladı) |
Maddenin katı olarak bulunduğu halden sıvı hale geçmesine erime; sıvıdan, gaz haline geçmesine ise buharlaşma adı verilir.
Etkinlikte gördüğümüz gibi ısı alan maddenin sıcaklığı genellikle yükselir fakat erime ve kaynama sırasında ise sıcaklık değişmez yani sabit kalır.
- 1
Soğuma
Peki yukarıdaki su buharını soğumaya bırakırsak ne olur?
Bir tabağa bir kaç tane buz bırakıp sudan yukarıya doğru yükselen su buharının üzerinde tutarsak tabağın alt kısmının ıslandığını fark ederiz. Buhar soğuk bir yüzeye rast geldiğinde hızlı bir şekilde ısı kaybederek tekrar su haline gelir bu duruma YOĞUŞMA adı verilir.
Sıvıyı daha fazla soğumaya bıraktığımızda sıvı bir süre sonra katı hale geçecektir bu olaya donma denir.
Katı maddenin ısı alarak doğrudan gaz haline geçmesine ise süblimleşme adı verilir. Bu olayın tersine ise yani gaz halinden doğrudan katı hale geçmesine kırağılaşma denir.
Isınma ve soğuma durumlarını tek bir gösterimde belirtecek olursak şekildeki gibi bir gösterim elde etmiş oluruz.
